||श्री कात्यायनी पीठ ||
भुतेश्‍वर वृंदावन
उत्तर प्रदेशातील मथुराजवळील वृंदावनातील भुतेश्‍वर ठिकाणी आईचा गुच्छ आणि चुडामणी पडला होता. तिची शक्ती उमा आहे आणि भैरवाला भूतेश म्हणतात. इथेच आद्य कात्यायिनी मंदिर, शक्तीपीठ आहे, इथे मातेचे केस पडले असे म्हणतात. वृंदावनातील श्री कात्यायनी पीठ हे ५१ ज्ञात पीठांपैकी सर्वात प्राचीन सिद्धपीठ आहे.
असे म्हणतात की सिद्ध संत श्री श्यामाचरण लाहिरीजी महाराज यांचे शिष्य योगी 1008 श्रीयुत स्वामी केशवानंद ब्रह्मचारी महाराज यांनी भगवतीच्या थेट आज्ञेनुसार या हरवलेल्या ठिकाणी राधाबाग, वृंदावन येथे असलेल्या या श्री कात्यायनी शक्तीपीठाची पुनर्बांधणी केली होती. त्याची कठोर साधना.
कात्यायनी पीठ वृंदावन हे भक्तिवेदांत स्वामी मार्ग, गोदा विहार, वृंदावन, उत्तर प्रदेश येथे आहे. हे मंदिर उमा शक्तीपीठ म्हणूनही ओळखले जाते जे ५१ शक्तीपीठांपैकी एक आहे .
कात्यायनी पीठ वृंदावनाचा इतिहास:-
कात्यायनीची मुख्य कथा शक्तीपीठांच्या निर्मितीशी संबंधित आहे. प्रजापती दक्षाची कन्या सती हिचा विवाह भगवान शंकराशी त्यांच्या इच्छेविरुद्ध झाला. दक्षाने मोठा यज्ञ केला पण सती आणि शिवाला आमंत्रण दिले नाही. निमंत्रित नसलेली, सती यज्ञस्थळी पोहोचली, जिथे दक्षाने सती आणि शिवाकडे दुर्लक्ष केले.
सतीला हा अपमान सहन झाला नाही. म्हणून, देवी सतीने तिचे वडील राजा दक्ष यांनी आयोजित केलेल्या हवनाच्या अग्नीत उडी घेऊन आपला जीव दिला. जेव्हा भगवान शिव आपले जळलेले शरीर घेऊन ब्रह्मांडभोवती तांडव करत होते, तेव्हा भगवान विष्णूने त्यांना शांत करण्यासाठी सुदर्शन चक्र वापरून शरीराचे 51 भाग केले. त्या ५१ भागांपैकी सतीच्या केसांच्या कड्या या ठिकाणी पडल्या. येथे सतीला उमा आणि भगवान शिवाला भूतेश म्हणतात.
वृंदावनातील कात्यायनी शक्तीपीठ शतकानुशतके अज्ञात राहिले. आणि स्वामी केशवानंदांचा जन्म धार्मिक आणि धार्मिक ब्राह्मण पालकांच्या पोटी झाला. या स्थानाची पूजा सुरू करण्यासाठी आणि शोधण्यासाठी परमेश्वराने या व्यक्तीची निवड केली होती.
स्वामी केशवानंदांनी अध्यात्माच्या शोधात लहान वयातच घर सोडले. आणि त्याचा प्रवास प्रथम त्याला वाराणसीला घेऊन गेला. येथेच ते संतांचे ब्रह्मचारी आदेश बनले. आणि हा तो २ वर्षे राहिला आणि त्यानंतर तो विंध्याचलला गेला. विंध्याचलमधील एका साधूने त्यांना वाराणसीला परत येण्याची माहिती दिली. त्यांनी महान श्यामाचरण लाहिरी महाशय यांच्याकडून दीक्षा घेण्याचे सुचवले. आणि स्वामी केशवानंदांनी क्रिया योगाच्या अभ्यासक्रमात लाहिरी महाशयांकडून दीक्षा घेतली.
लाहिरी महाशयांनी केशवानंदजींना हिमालयातील इतर महान गुरुंना भेटण्यास सांगितले. स्वामी केशवानंद यांनी त्यांच्या अध्यात्माच्या कार्यात 33 वर्षे पर्वतांमध्ये घालवली. आणि त्याने अनेक ऋषी आणि तपस्वी पाहिले. त्यानंतर वृंदावनात जाण्यासाठी त्यांना दिव्यदृष्टीने सांगण्यात आले. मग त्यांनी ते शक्तीपीठ ओळखले जेथे सती मातेचे केस प्रत्यक्षात पडले होते. स्वामी केशवानंदांनी जगात जे काही केले, त्यापैकी हे सर्वात आवश्यक असले पाहिजे. आणि ते वृंदावनात आले आणि आध्यात्मिक यमुना नदीच्या काठावर राहू लागले. मग त्यांनी त्वरीत परिसर ओळखला आणि आजूबाजूची जमीन ताब्यात घेतली.
त्यांनी 1923 मध्ये मंदिर बांधले आणि माँ कात्यायनीची मूर्ती स्थापित केली. आणि मंदिराशेजारी आश्रमही बांधला. स्वामी केशवानंद आयुष्यभर इथेच राहिले. 1942 मध्ये त्यांनी महासमाधी घेतली. आणि त्यानंतर स्वामी सत्यानंदजींनी मंदिराचा कारभार हाती घेतला. त्यानंतर स्वामी नित्यानंदजी आणि त्यांच्यानंतर राणी माँ आली. सध्या मंदिराचा कारभार स्वामी विद्यानंदजी महाराज सांभाळत आहेत.
कात्यायनी शक्तीपीठ वृंदावनाचे महत्व:-
कात्यायनी शक्तीपीठ, वृंदावन हे एक शक्तीपीठ आहे जे दैवी हस्तक्षेपाने लक्ष वेधून घेते. आणि इथे वृंदावनातील गोपी कात्यायनी मातेची पूजा करत असत. माँ कात्यायनीने त्यांना परम भक्ती स्थिती प्राप्त करण्याचा आशीर्वाद दिला.
कात्यायनी मंदिराची वास्तुकला:-
कात्यायनी पीठ मंदिराचा गेल्या काही वर्षांत खूप नूतनीकरण करण्यात आले आहे, परंतु मंदिराचा मुख्य भाग अजूनही शाबूत आहे. आणि बाहेरून संपूर्ण मंदिर पांढऱ्या संगमरवरी बनलेले आहे आणि मंदिराला आधार देणारे मोठे खांब आहेत. हे खांब काळ्या पाषाणापासून बनलेले असून ते विलोभनीय दृश्य देतात. मुख्य प्रांगणात जाणाऱ्या पायऱ्यांजवळ 2 सोनेरी रंगाचे सिंह उभे आहेत आणि ते माँ दुर्गेचे वाहन आहेत. मंदिरात उचवल चंद्रहास नावाने ओळखल्या जाणार्‍या देवीची तलवार आहे.
मूर्ती:-
या मंदिराची विशेष गोष्ट म्हणजे येथे 5 पंथातील 5 वेगवेगळ्या देवतांची पूजा केली जाते.प्रत्येक मूर्तीची पूजा पंथाच्या वेगवेगळ्या पूजा पद्धतीनुसार केली जाते.
वाराणसी, बंगाल इत्यादी अध्यात्मिक विद्वानांनी किंवा पंडितांनी सनातन धर्म संस्कार केल्यानंतर कात्यायनी देवीची अष्टधातू मूर्ती ठेवण्यात आली होती. आणि देवी कात्यायनी सोबत, स्थापित केलेल्या इतर मूर्ती (सक्त पंथ) भगवान शिव (शैव संप्रदाय), भगवान लक्ष्मी नारायण (वैष्णव संप्रदाय), भगवान गणेश (गणपतया संप्रदाय), भगवान सूर्य (सूर्य संप्रदाय) आहेत. आणि या 5 मुख्य देवतांसह, जगद्धात्री देवीची देखील येथे पूजा केली जाते.
प्रमुख उत्सव:-
कृष्ण जन्माष्टमी हा एक मोठा सण आणि भगवान श्रीकृष्णाचा जन्म दिवस आहे. आणि या दिवसात लोक उपवास करतात (खात नाहीत) आणि मध्यरात्री भगवान श्रीकृष्णाचा जन्म साजरा करतात.
होळी:- पाच दिवसांचा सण ज्यामध्ये लोक रंग खेळतात आणि भगवान कृष्णाच्या काळापासून साजरा केला जातो.
कात्यायनी व्रत, नवरात्री आणि दुर्गा पूजा, हे दिवाळी हे उमा शक्तीपीठात साजरे होणारे इतर प्रसिद्ध सण आहेत.
बसंत पंचमी:- हा असाच आणखी एक सण आहे जो लोक मोठ्या भक्तिभावाने साजरा करतात आणि श्री चैतन्य महाप्रभूंना समर्पित आहे.
मंदिराची वेळ:-
सकाळी 07:00 ते दुपारी 12
संध्याकाळी 05:30 ते 08:00 पर्यंत
उत्सवादरम्यान वेळा बदलल्या जाऊ शकतात.
कात्यायनी शक्तीपीठ मंदिर पूजा आणि आरतीच्या वेळा:-
वेळ:-
हिंदू पूजाविधी
भोग आरती 11:45 am
संध्याकाळी 07:00 आरती
रोज पूजा, भोग आरती केली जाते.
दुर्गा सप्तशती (चंडी पाठ) दररोज जप केला जातो
संध्याकाळच्या आरती दरम्यान भजन आणि पठण केले जाते
स्थान :
भक्तिवेदांत स्वामी मार्ग, गोदा विहार, वृंदावन, उत्तर प्रदेश २८११२१, भारत
कात्यायनी शक्तीपीठ संपर्क क्रमांक : +915652442386
जवळपास भेट देण्याची इतर ठिकाणे:-
- बांके बिहारी मंदिर
- प्रेम मंदिर
- गोपेश्वर मंदिर
- श्री रंगजी मंदिर
- कृष्णजन्मभूमी मथुरा
कधी जाल:-
वर्ष भरात कधी ही भेट देऊ शकता.
कसे जाल:-
विमान सेवा:-
सर्वात जवळचे विमानतळ आग्रा विमानतळ आहे, जे मंदिरापासून 84 किमी अंतरावर आहे.
मंदिरापासून दिल्ली विमानतळ सुमारे 165 किमी अंतरावर आहे.
रेल्वे सेवा:-
सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन मथुरा आहे, जे मंदिरापासून 13 किमी अंतरावर आहे.
रस्ता सेवा:-
मथुरा वृंदावन येथुन बस सेवा उपलब्ध आहेत. टॅक्सी सेवा, रिक्षा, स्थानिक बस सेवा उपलब्ध आहेत.
लेख कसा वाटला ते कमेंट करून जरूर कळवा.
share करा,like करा.. comment करा.पुन्हा भेटू आणखी एका अश्याच वेगळ्या पर्यटन स्थळाची माहिती घेऊन...धन्यवाद!!!!!..
अस्वीकरण (Disclaimer ):
आमच्या ब्लॉगमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या काही परवानाधारक सशुल्क प्रतिमांचे श्रेय आम्ही घेत नाही, मग त्या गूगल इमेजेस, फोटोलिया आणि शटरस्टॉक यांच्याकडून घेतलेल्या असतील. जर आमच्या ब्लॉगवर कोणतीही कॉपीराइट प्रतिमा वापरली गेली असेल तर संबंधित व्यक्ती एकतर आम्हाला प्रतिमा काढून टाकण्यासाठी थेट मेल करू शकते किंवा प्रतिमाचे श्रेय कोणालाही देऊ शकते.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा