भारतातील केरळ राज्यातील त्रिशूर जिल्ह्यातील गुरुवायूर मंदिराच्या आजूबाजूच्या परिसराचे स्वरूप खूप बदलले आहे, जे अनेक शतके जुने आहे आणि केरळमध्ये सर्वात महत्वाचे आहे.
हे गुरुवायूर मंदिर सुमारे पाच हजार वर्षांपूर्वीचे मंदिर असून, येथे दर्शनासाठी लाखोंच्या संख्येने भाविक येत असतात. या मंदिरामध्ये भगवान गुरुवायुरप्पन यांची प्रतिष्ठापना केली गेली असून, भगवान गुरुवायुरप्पन, श्रीकृष्णाचे बालरूप म्हणून पूजले जातात.
गुरुवायूर मंदिराला ‘भूलोका वैकुंठम्’ या नावाने ही ओळखले जात असून, भगवान विष्णूंचा वास असलेले धरतीवरील वैकुंठ असा या नावाचा अर्थ आहे.
केरळमधील गुरुवायूर मंदिर हे बालगोपाल श्रीकृष्णाचे प्रसिद्ध हिंदू मंदिर आहे. हे भारतातील सर्वात प्राचीन मंदिरांपैकी एक आहे. येथे श्रीकृष्णाची गुरुवायुरप्पन रूपात पूजा केली जाते. मंदिरात भगवान विष्णूच्या दहा अवतारांचेही वर्णन आहे.
गुरुवायूर मंदिर संबंधित रंजक कथा:-
- दर्शन फक्त हिंदूच करू शकतात
- मंदिराचे देवता भगवान गुरुवायुरप्पन आहेत जे भगवान कृष्णाचे बालस्वरूप आहेत.
- या मंदिरात गैर-हिंदूंना प्रवेश दिला जात नसला तरी अनेक धर्मांचे अनुयायी हे भगवान गुरुवायुरप्पनचे निस्सीम भक्त आहेत.
मंदिराशी संबंधित आख्यायिका :-
या मंदिरात स्थापन झालेली मूर्ती द्वारकेची आहे. एकदा द्वारकेत भीषण पूर आला तेव्हा ही मूर्ती वाहून गेली. देव गुरु बृहस्पति देवाची ही मूर्ती प्राप्त झाली. वाऱ्याच्या सहाय्याने त्यांनी ही मूर्ती योग्य ठिकाणी आणली. वायू आणि बृहस्पति या मूर्तीच्या स्थापनेसाठी योग्य जागा शोधत होते, तेव्हा ते केरळला पोहोचले. तिथे त्यांनी महादेव आणि माता पार्वतीचे दर्शन घेतले.
महादेवाच्या सांगण्यावरून बृहस्पति आणि वायुने त्या मूर्तीची स्थापना केली. गुरु आणि वायु यांच्या नावावरून या मंदिराला गुरुवायूर श्रीकृष्ण मंदिर असे नाव देण्यात आले.
कला आणि साहित्याशी असलेले नाते:-
या मंदिराचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे हे मंदिर केवळ धार्मिक विधी आणि उपासनेशी संबंधित नाही तर कला आणि साहित्याशीही संबंधित आहे.
हे मंदिर विद्या कृष्णनट्टम कालीचे मुख्य केंद्र आहे, जे नाट्य-नृत्य कलेचा एक प्रकार आहे, ज्याने कथकली या प्रसिद्ध शास्त्रीय नृत्य प्रकाराच्या विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली होती.
गुरुवायूर मंदिर प्रशासन गुरुवायूर देवस्वोम नावाची कृष्णत्तम संस्था चालवते. याव्यतिरिक्त, गुरुवायूर मंदिर हे दोन प्रसिद्ध साहित्यकृतींशी संबंधित आहे, नारायणियमचे लेखक मेलपत्तूर नारायण भट्टाथिरी आणि ज्ञानप्पानाचे लेखक पुंथनम, हे दोघेही गुरुवायुरप्पनचे महान भक्त होते.
दर्शनाचे नियम:-
- मंदिरात प्रवेश करण्यासाठी पारंपरिक पोशाख परिधान करावा लागतो.
- पुरुषांनी लुंगी नेसून आणि छाती उघडी ठेवून दर्शन घ्यावे असा नियम आहे. तर स्त्रियांनी साडी परिधान करून दर्शन घ्यावे असा नियम आहे.
- मुलींनी सलवार कमीज, किंवा परकर व लांब हातचे ब्लाउज परिधान करून दर्शन घेतले तरी चालते. परंतु नियमानुसार पारंपरिक पोशाख प्राधान्यक्रम आहे.
दर्शन वेळ:
- पहाटे सकाळी तीन वाजलेपासून ते दुपारी एक वाजेपर्यंत.
- संध्याकाळी साडे चार ते रात्री दहा वाजेपर्यंत सुरू असते.
- दर्शनासाठी खूप गर्दी असते त्यामुळे भाविकांना बसण्यासाठी सुविधा उपलब्ध आहेत. तसेच भजन, आरती, पारंपरिक नृत्य, गाणी यांचे कार्यक्रम सुरु असतात जेणेकरून रांगेत कंटाळा येणार नाही.
गुरु वायुर मधील इतर काही प्रेक्षणीय स्थळे:-
ममयुर मंदिर, चामुंदेश्वरी मंदिर, पार्थ सारथी मंदिर, चावकाड बीच, इत्यादी ठिकाणे पाहण्यासारखी आहेत.
कसे जाल:-
रेल्वे सेवा:-
त्रिशूर स्टेशन दक्षिण रेल्वे कोची हार्बर टर्मिनस-पौरनूर जंक्शन रेल्वेमार्ग आणि एर्नाकुलम जंक्शनपासून 75 किमी अंतरावर आहे. गुरुवायूर मंदिर येथून बत्तीस किलोमीटर अंतरावर आहे.
एर्नाकुलम जंक्शन 85 किमी अंतरावर आहे
विमान सेवा:-
कोचीन विमानतळ आणि कालिकत विमानतळ शहरापासून अवघ्या 80 किमी अंतरावर आहेत.
रस्ता सेवा:-
त्रिवेंद्रम, कोचीन,कालिकत, बेंगलोर, चेन्नई, इत्यादी शहरातून नियमित बस सेवा उपलब्ध आहेत
हा लेख कसा वाटला कॉमेंट करुन जरुर कळवा....!!!
share करा,like करा.. comment करा.पुन्हा भेटू आणखी एका अश्याच वेगळ्या पर्यटन स्थळाची माहिती घेऊन...धन्यवाद!!!!!..
अस्वीकरण (Disclaimer ):
आमच्या ब्लॉग मधील वापरल्या जाणाऱ्या काही परवानाधारक सशुल्क प्रतिमांचे श्रेय आम्ही घेत नाही. त्या गूगल इमेज, फोटोलिया, यांच्याकडून घेतलेल्या असतील. जर ब्लॉग मध्ये कोणतीही कॉपीराइट प्रतिमा वापरली गेली असेल तर संबंधित व्यक्ती मेल करु शकते किंवा प्रतिमांचे श्रेय कोणालाही देऊ शकते.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा