|| श्री. सप्तशृंगी देवी शक्तिपीठ ||
वणी नाशिक, महाराष्ट्र
सप्तशृंगी देवी मंदिर नाशिकपासून ६० किमी अंतरावर आहे. हे मंदिर 51 शक्तीपीठ पैकी एक आहे . या मंदिरात दररोज मोठ्या संख्येने भाविक येतात. हे मंदिर महाराष्ट्रातील साडेतीन शक्तीपीठ पैकी एक म्हणूनही ओळखले जाते.
इतिहास
असे मानले जाते की जेव्हा दैत्य राजा महिषासुर जंगलात कहर करत होता तेव्हा लोक आणि देवतांनी दुर्गाला भूतला मारण्याचा आग्रह केला.18 शस्त्रधारी सप्तशृंगी देवीने दुर्गेचे रूप धारण करून महिषासुराचा वध केला आणि तेव्हापासून तिला महिषासुर मर्दिनी म्हणूनही ओळखले जाते.
महाकाव्य रामायण युद्धात, जेव्हा लक्ष्मण रणांगणावर बेशुद्ध पडले होते, तेव्हा लक्ष्मणाचा जीव वाचवण्यासाठी हनुमान औषधी वनस्पतींच्या शोधात सप्तशृंगी पर्वतावर आले होते. सप्तशृंग पर्वत रामायणात उल्लेखिलेल्या दंडकारण्य नावाच्या जंगलाशी संबंधित होता. भगवान राम, सीता आणि लक्ष्मण सह देवीची पूजा करण्यासाठी आणि तिचा आशीर्वाद घेण्यासाठी या टेकड्यांवर आल्याचा उल्लेख आहे.
मंदिर वास्तुकला:-
सप्तशृंगी मंदिर हे दोन मजली मंदिर आहे ज्यात देवीचे सर्वात वरच्या मजल्यावर विराजमान आहे. एका गुहेत एका मोठ्या खडकाच्या पायथ्याशी देवीची प्रतिमा कोरलेली आहे.
देवी पर्वताच्या मोठ्या मुखावरील खडकावर स्वयंभू असल्याचे मानले जाते. ती सप्त शिखरांनी वेढलेली आहे म्हणून नाव: सप्त श्रुंगी माता (7 शिखरांची माता) .
मंदिराचे अलीकडेच अनेक सुविधांच्या बांधकामासह नूतनीकरण करण्यात आले आहे. मंदिरात बांधलेल्या सुविधांमध्ये टेकडीच्या खडकाळ उतारामध्ये, रस्त्याच्या माथ्यावरून, मंदिराचे प्रवेशद्वार, एक कम्युनिटी हॉल, भक्तांसाठी एक गॅलरी आणि देवीचे आयोजित केलेल्या दर्शनाचा सुमारे 500 पायऱ्यांचा समावेश आहे. या पायऱ्या उमाबाई दाभाडे यांनी १७१० मध्ये बांधल्या. राम, हनुमान, राधा आणि कृष्ण, दत्तात्रेय आणि कासवाच्या मूर्ती असलेल्या दुर्गा मातेला समर्पित अनेक मंदिरांमध्ये पायऱ्या देखील दिसतात.
देवीची मुर्ती:-
देवीला उंच मुकुट आणि चांदीच्या नाकातील अंगठी, आणि हार यांनी सजवलेले आहे जे दररोज वापरल्या जातात. पूजेसाठी कपडे घालण्यापूर्वी तिला विधीपूर्वक अभिषेक किंवा स्नान केले जाते.आठवड्यातून 2 दिवस गरम पाणी वापरण्याचा अहवाल दिला.
मंदिरासमोरील प्रांगणात एक त्रिशूळ आहे जो दिव्यांनी आणि घंटांनी सजलेला आहे. देवीच्या इतर मौल्यवान वस्तू आहेत ज्या वणीमध्ये सुरक्षित ठेवल्या जातात.फक्त विशेष उत्सवाच्या दिवशी देवीच्या सुशोभित करण्यासाठी वापरल्या जातात.
देवीची प्रतिमा सिंदूर नावाच्या गेरूपासून खोल लाल रंगाने रंगविली जाते.डोळ्यांना रंगाने स्पर्श केला जात नाही तर पांढर्या पोर्सिलेनने स्पर्श केला आहे, जो अतिशय तेजस्वीपणे चमकतो.
मंदीरात साजरे केले जाणारे सण/ उत्सव:-
सप्तशृंगी मंदिराचा सर्वात महत्वाचा उत्सव म्हणजे चैत्रोत्सव, “चैत्र पर्व”. हा सण राम नवमी (हिंदू महिन्याच्या चैत्र महिन्याच्या तेजस्वी पंधरवड्यातील नववा चंद्र दिवस) रोजी सुरू होतो आणि चैत्र पौर्णिमेला (पौर्णिमेचा दिवस) समाप्त होतो, उत्सवाचा सर्वात मोठा दिवस.
शेवटच्या दिवशी सुमारे 250,000 लोक उत्सवात सहभागी होतात आणि नऊ दिवसांच्या उत्सवाच्या शेवटच्या 3 दिवसात 1 दशलक्ष लोक जमतात.
महाराष्ट्र, गुजरात, मध्य प्रदेश तसेच राजस्थान या राज्यातून भाविक येतात.
मंदिर वेळ:-
सकाळी 06.00
संध्याकाळी 06.00
सप्तशृंगी मंदिरात जेवणाच्या वेळा:-
नवरात्री आणि पौर्णिमा या विशेष सणांमध्ये सर्व भाविकांना मोफत भोजन दिले जाते. मंदिरात स्वस्त पण स्वच्छ अन्नही मिळते. इतर दिवशी लोकांना रुपये दान करावे लागतात. प्रसाद घेण्यासाठी 15 रु.
नाष्टा आणि जेवणाची वेळ
सकाळी 11 ते दुपारी 2
संध्याकाळी 7 ते रात्री 9
सप्तशृंगी देवी मंदिराजवळील इतर मंदिरे:-
- काळाराम मंदिर
- कपालेश्वर मंदिर
- नवश्या गणपती मंदिर
- गंगा गोदावरी मंदिर
- जैन मंदिर
- मुक्तिधाम मंदिर
- सोमेश्वर मंदिर
- वेद मंदिर
- नारोशंकर मंदिर
कधी जाल:-
वर्ष भरात कधीही जाऊ शकता.
कसे जाल:-
विमान सेवा:-
मंदिरापर्यंत जवळच्या गांधीनगर विमानतळावर पोहोचता येते. दिल्ली,मुंबईच्या नियमित उड्डाण सेवा उपलब्ध आहेत.
रेल्वे सेवा:-
मंदिराच्या जवळचे रेल्वे स्टेशन नाशिक आहे.
रस्ता सेवा:-
हे मंदिर नाशिकमध्ये आहे. महाराष्ट्रात किंवा शेजारील राज्यातून बस किंवा टॅक्सी भाड्याने घेऊन येथे सहज पोहोचू शकतो.
हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून जरूर कळवा.
share करा,like करा.. comment करा.पुन्हा भेटू आणखी एका अश्याच वेगळ्या पर्यटन स्थळाची माहिती घेऊन...धन्यवाद!!!
अस्वीकरण (disclaime
आमच्या ब्लॉगमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या काही परवानाधारक सशुल्क प्रतिमांचे श्रेय आम्ही घेत नाही, मग त्या गूगल इमेजेस, फोटोलिया आणि शटरस्टॉक यांच्याकडून घेतलेल्या असतील. जर आमच्या ब्लॉगवर कोणतीही कॉपीराइट प्रतिमा वापरली गेली असेल तर संबंधित व्यक्ती एकतर आम्हाला प्रतिमा काढून टाकण्यासाठी थेट मेल करू शकते किंवा प्रतिमाचे श्रेय कोणालाही देऊ शकता.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा