||श्री.महाकाली शक्तिपीठ||
पावागड गुजरात.
महाकाली मंदिर हे पावागडचे सर्वात जुने मंदिर आहे. हे काली मातेचे निवासस्थान आहे. आणि ते वडोदरा शहरापासून ४६ किमी अंतरावर पंचमहाल जिल्ह्यात आहे. सतीच्या पायाचे बोट येथे पडल्यामुळे हे ५१ शक्तीपीठांपैकी एक आहे. महाकाली मंदिराला कालिका माता मंदिर असेही म्हणतात. चंपानेर-पावागड-पुरातत्त्वशास्त्र हे युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळात समाविष्ट झाले आहे.
इतिहास:
पटाई कुळातून आलेल्या जयसिंग नावाच्या राजाने पावागडच्या पायथ्याशी असलेल्या चंपानेरच्या राज्यावर राज्य केले असे मानले जाते. त्यांच्या सक्षम मार्गदर्शनाखाली चंपानेर हे एक वाढणारे राज्य म्हणून ओळखले जात होते. पावागडाच्या माथ्यावर महाकाली देवी आनंदाने वास करत असे. मंदिराविषयी एक आख्यायिका आहे, असे मानले जाते की नवरात्रीच्या पवित्र उत्सवादरम्यान, स्थानिक लोक गरबा, देवीच्या समर्पणात पारंपारिक नृत्य करतात.
असे मानले जाते की देवी तिच्या भक्तांच्या भक्तीमुळे इतकी प्रभावित झाली होती की तिने स्वत: ला स्थानिक स्त्रीचा वेश धारण केला आणि तिच्या भक्तांमध्ये नृत्य केले. राजा या कार्यक्रमाला उपस्थित होते. तो तिच्या मोहकतेने मंत्रमुग्ध झाला आणि त्याने एक लग्नाचा प्रस्ताव ठेवला.
त्याला देवीने सावध केले आणि तिने त्याला कळवले की त्याचे विचार आणि हावभाव अयोग्य आहेत कारण ती त्याच्या आईसारखी आहे. भारावून गेलेल्या आणि इच्छेने गिळलेल्या राजाने तिला आपली राणी बनवण्याची मागणी केली. त्याच्या अयोग्य हावभावामुळे संतप्त झालेल्या देवीने त्याला शाप दिला की त्याचे सुवर्ण राज्य धुळीत जाईल. पुढे मुघल राजा मुहम्मद बेगडा याने चंपानेरवर हल्ला केला.
त्याने एका लढाईत राजा जयसिंगचा पराभव करून त्याचा नायनाट केला. जसजसे साम्राज्य वाढत गेले तसतसे चंपानेरची राख झाली. त्यामुळे देवीचा शाप खरा ठरला. प्रादेशिक आख्यायिकेनुसार, ऋषी विश्वामित्र यांनी पावागढ येथे कालिका देवीची मूर्ती स्थापित केली. हे स्थान विश्वामित्र महर्षींच्या पराक्रमाने संपन्न असल्याची स्थानिकांची श्रद्धा आहे
मंदीराचे महत्त्व:
हे मंदिर श्रीरामाच्या काळातील आहे. त्याला 'शत्रुंजय मंदिर' म्हणत. विश्वामित्रांनी देवी काली मूर्तीची स्थापना केली होती असेही मानले जाते. येथे वाहणाऱ्या नदीचे नाव विश्वामित्री आहे. असे मानले जाते की भगवान राम, त्यांचे पुत्र लव आणि कुश याशिवाय अनेक बौद्ध भिक्षूंनी येथे मोक्ष प्राप्त केला होता.
वास्तुकला:
पुराण मंदिर हे किल्ल्याच्या मध्यभागी वसलेले असून समोर एक मोकळे आवार आहे आणि यात्रेकरूंच्या गर्दीसाठी ते बरेच तास खुले असते. देवीला नैवेद्य अर्पण करण्यासाठी मंदिरासमोर 2 वेद्या आहेत. सुमारे 2 ते 3 शतकांपासून कोणत्याही प्रकारच्या पशुबळीवर कडक बंदी आहे.
मंदिरात काली यंत्राची पूजा केली जाते. संकुल 2 भागांमध्ये विभागले गेले आहे, तळमजला, ज्यामध्ये हिंदू मंदिरे देखील आहेत, तर मंदिराच्या शिखरावर मुस्लिम मंदिराचा घुमट आहे. पुनर्संचयित संगमरवरी मजला सुमारे 1859 चा आहे आणि काठियावाडमधील लिंबडी मंत्र्यांनी प्रदान केला होता. घुमटाकार मंदिराच्या शिखरामध्ये एक मुस्लिम मंदिर आणि सुफी संत सदन शाह पीर यांची समाधी आहे.
नवीन मंदिर वास्तुकला:
नवीन मंदिराचे बांधकाम 2019 मध्ये सुरू झाले आहे. आता 2021 मध्ये मंदिराच्या वरचा दर्गा काढून जवळच वेगळी जागा देण्यात आली आहे. मंदिराच्या आवारात जाण्यासाठी 2000 पायऱ्या पुन्हा बांधण्यात आल्या आहेत ज्या खूप रुंद आहेत.
देवीची मुर्ती:
तळमजल्यावरील मुख्य देवस्थानात 3 भव्य प्रतिमा आहेत: कालिका माता, मध्यभागी एक मस्तक म्हणून दर्शविली आहे, मुखवाटोने झाकलेली आहे आणि लाल रंगाने झाकलेली आहे, तर महाकाली तिच्या उजवीकडे आहे आणि बहुचर माता तिच्या डावीकडे आहे.
मंदिरातील महत्वाचे उत्सव:
हे मंदिर गुजरातच्या सर्वात महत्वाच्या तीर्थक्षेत्रांपैकी एक आहे, ज्याला दरवर्षी मोठ्या संख्येने लोक भेट देतात. दरवर्षी चैत्र सुद अष्टमीला मंदिरात जत्रा भरते.
एप्रिलमध्ये चैत्राच्या अमावस्येला आणि ऑक्टोबरमध्ये दसऱ्याला सर्व वर्गातील हिंदूंचे मोठे मेळावे भरतात.
दरवर्षी सप्टेंबर आणि ऑक्टोबरमध्ये नवरात्रीमध्ये (सर्व शक्ती देवीची 9 दिवसांची पूजा) मोठ्या संख्येने भक्त एकत्र येतात आणि नवरात्रोत्सव साजरा केला जातो.
मंदिराच्या वेळा:
सकाळ 06:00 ते 12:00
संध्याकाळ 03:00 ते 07:00 पर्यंत
आरती पुजेच्या वेळा
सकाळी 05:00
संध्याकाळी 06:30
जवळची पाहण्यासारखी ठिकाणे:
पावागड किल्ला (५.२ किमी)
जैन मंदिर (5.5 किमी)
जामी मशीद (५.४ किमी)
लकुलिसा मंदिर (५.२ किमी)
केवडा मशीद (६.० किमी)
लीला गुंबाजची मशीद (2.2 किमी)
कधी जाल:
वर्षभरात कधीही जाऊ शकता.
कसे जाल:
विमान सेवा:
वडोदरा विमानतळ पावगड जवळ आहे आणि ते वडोदरा विमानतळापासून ४८ किमी अंतरावर आहे.
रेल्वे सेवा:
पावागडसाठी सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन चंपानेर येथे आहे.1 किमी अंतरावर आहे.चंपानेर रेल्वे स्थानकासाठी फारशा गाड्यांचे वेळापत्रक नाही.
रेल्वे ने वडोदरा आणि नंतर चंपानेरला जाण्यासाठी रेल्वे पकडू शकता.
रस्ता सेवा:
पावागडला जाण्यासाठी मुख्य बस सेवा नाही. वडोदरा किंवा चंपानेर गाठणे आणि नंतर पावगड गाठण्यासाठी कॅब भाड्याने घेणे किंवा खाजगी वाहनाने हा एक चांगला पर्याय आहे.
रोपवेच्या वेळा:
रोपवे सकाळी 6:00 ते संध्याकाळी 6:00 पर्यंत चालतो. शेवटची परतीची केबल कार संध्याकाळी 7:30 वाजता आहे.
रोपवेने पोहोचण्यासाठी फक्त 6 मिनिटे लागतात. रोपवे आठवड्यातील सर्व दिवस उपलब्ध आहे.
पावगड रोपवे वेळा, तिकिटाची किंमत, बुकिंग:
तिकीट प्रकार CGST आणि SGST च्या समावेशासह दर
सामान्य दोन्ही वेळा ₹169.००
एक वेळ ₹98.00
लहान मुलांचे तिकीट (110 सेमी खाली) ₹86.००
संपूर्ण दर्शन
प्रीमियम तिकीट - 6 रोपवे
1 वर्षासाठी वैध (अंबाजी गब्बर, पावागड, गिरनार, मनसा देवी, चंडी देवी, जटायापारा, मलमपुझा, तरतालिनी) ₹713.00
अंबाजी आणि पावागड कॉम्बो तिकीट ₹310.00
अंबाजी रोपवे बुकिंगसाठी :
110 सेमी पेक्षा कमी उंचीच्या मुलांसाठी अर्धे तिकीट.
विद्यार्थी गट पाससाठी विद्यार्थी ओळखपत्र अनिवार्य आहे
प्रवास संपेपर्यंत तिकीट सोबत ठेवा.
तिकिटे नॉन-रिफंडेबल आणि नॉन-हस्तांतरणीय आहेत.
udankhatola.com वर ऑनलाइन बुकिंग उपलब्ध आहे
प्रवास कालावधी: 15 मिनिटे.
दररोज उपलब्ध.
हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून जरूर कळवा.
share करा,like करा.. comment करा.पुन्हा भेटू आणखी एका अश्याच वेगळ्या पर्यटन स्थळाची माहिती घेऊन...धन्यवाद!!!
अस्वीकरण (disclaime
आमच्या ब्लॉगमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या काही परवानाधारक सशुल्क प्रतिमांचे श्रेय आम्ही घेत नाही, मग त्या गूगल इमेजेस, फोटोलिया आणि शटरस्टॉक यांच्याकडून घेतलेल्या असतील. जर आमच्या ब्लॉगवर कोणतीही कॉपीराइट प्रतिमा वापरली गेली असेल तर संबंधित व्यक्ती एकतर आम्हाला प्रतिमा काढून टाकण्यासाठी थेट मेल करू शकते किंवा प्रतिमाचे श्रेय कोणालाही देऊ शकता.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा