|| महामाया शक्तीपीठ ||
अमरनाथ
महामाया शक्तीपीठ हे जम्मू आणि काश्मीरमधील अमरनाथ गुहा येथे असलेल्या ५१ शक्तीपीठांपैकी एक आहे . अमरनाथ गुहा 3,888 मीटर (12,756 फूट) उंचीवर आहे. यात्रेकरूंसाठी प्रवेश करण्यायोग्य उन्हाळ्यातील काही काळ वगळता संपूर्ण क्षेत्र बहुतेक वर्षभर बर्फाने झाकलेले असते. याला पार्वती शक्तीपीठ असेही म्हणतात.
हे हिंदू धर्माचा भाग म्हणून आवश्यक पवित्र स्थानांपैकी एक मानले जाते. आव्हानात्मक डोंगराळ प्रदेश आणि हवामान, या मंदिरात अनेक भाविक गर्दी करतात. असे मानले जाते की हे मंदिर 5000 वर्षांहून अधिक जुने आहे.
इतिहास आणि महत्त्व:-
महामायेची मुख्य कथा शक्तीपीठांच्या निर्मितीशी संबंधित आहे. प्रजापती दक्षाची कन्या सती हिचा विवाह भगवान शिवाशी तिच्या इच्छेविरुद्ध झाला होता. दक्षाने मोठ्या यज्ञाची व्यवस्था केली पण सती आणि शिवाला आमंत्रण दिले नाही. निमंत्रित नसलेली, सती यज्ञस्थळी पोहोचली, जिथे दक्षाने सती आणि शिवाकडे दुर्लक्ष केले.
पार्वतीचा पहिला अवतार म्हणून सती ही शिवाची पहिली पत्नी होती. ती राजा दक्षाची कन्या तसेच राणी मैनावतीची कन्या होती. आपल्या वडिलांनी आपल्या पतीचा अपमान केल्यामुळे आणि त्या दोघांना यज्ञासाठी आमंत्रित न केल्यामुळे तिलाही तिची चिंता होती म्हणून तिने तिचे वडील दक्ष यांनी केलेल्या यज्ञाच्या अग्नीत स्वतःला झोकून दिले.
देवी सतीच्या मृत्यूबद्दल शोक व्यक्त करून, शिवाने रुद्र तांडव केले, विष्णूने सुदर्शन चक्राने सतीच्या शरीराचे अनेक तुकडे केले. ज्यामध्ये देवी सतीच्या शरीराचे 51 भाग झाले जे पृथ्वीवर पडले आणि पवित्र शक्तिपीठ बनले. शिकारपूर गावात सतीचा गळा पडला होता.महामाया और भगवान शिव ला त्रिसंध्येश्वर शक्तीपीठ म्हणून प्रसिद्ध आहे.
महामाया शक्तीपीठ
अमरनाथ धाम, विश्व प्रसिद्ध बर्फाच्या शिव लिंग, महामाया शक्तिपीठ साठी, भक्ता मध्ये लोकप्रिय आहे.पौराणिक कथा नुसार या ठिकाणी भगवान शिव नि पत्नी पार्वती ला अमरत्व चे धडे दिले होते.भैरव ला त्रिसंध्येश्वर रुपात पुजा केली जाते.या मंदिरात देवी सतीच्या पुजे बरोबरच आभूषणांची की पूजा केली जाते. या ठिकाणी देवी सतीचा कंठ पडला होता असे मानले जाते.
देवी महामायेची आराधना करणारे तसेच अमरनाथ निवासी भगवान भोलेनाथांच्या त्रिसंध्येश्वर रूपाची पूजा करणारे भाविक या जगातील सर्व सुखांचा उपभोग घेतात आणि शिवलोकातही स्थान मिळवतात, अशी श्रद्धा भाविकांमध्ये आहे.
दरवर्षी स्थानिक सरकार शिवभक्तांसाठी वार्षिक अमरनाथ यात्रेची व्यवस्था करते. ही यात्रा प्रामुख्याने जून ते ऑगस्ट या कालावधीत भरते. या गुहेत विभूतीचा प्रसाद भाविकांना दिला जातो.
मंदिर वास्तु शोध:-
15 व्या शतकात बुटा मलिक नावाचा एक मेंढपाळ राहत होता, एकदा एका संताने कोळशाची पिशवी दिली जी त्याच्या घरी पोहोचल्यावर सोन्याची झाली. साधू निघून गेले असले तरी त्यांचे आभार मानण्यासाठी तो त्या ठिकाणी परतला आणि शोध घेत असताना त्याला एक पवित्र गुहा आणि एक शिवलिंग देखील सापडले. त्याने संपूर्ण हकीकत आपल्या गावकऱ्यांना सांगितली आणि पूजा सुरू केली.
मंदिर वास्तु:-
मंदिर हे नैसर्गिक गुहा आहे, ते मानवनिर्मित मंदिर नाही. असे मानले जाते की हे मंदिर 5000 वर्षांहून अधिक जुने आहे. मंदिरात, उपासक देवी महामाया आणि भगवान शिवाच्या त्रिसंध्यास्वरासह भगवान गणेशाच्या बर्फाच्या लिंगाच्या रूपांची पूजा करतात.
महामायेची मूर्ती
देवी महामाया आणि भगवान शिवची त्रिसंध्यास्वरा तसेच भगवान गणेशाची बर्फाची स्टॅलेग्माइट रूपे आढळतात.
महत्वाचे उत्सव सण:-
अमरनाथ यात्रेदरम्यान मंदिर खुले असते. ही अमरनाथ यात्रा या मंदिराचा उत्सव आहे.
दर्शनाच्या वेळा :-
सकाळी ६:०० ते संध्याकाळी ६:०० ( २८ जून ते २२ ऑगस्ट २०२१ )
इतर प्रेक्षणीय स्थळे:-
पहलगाम - जम्मू आणि काश्मीरमधील एक हिल स्टेशन
शेषनाग तलाव - एक अल्पाइन उंचीवरील ऑलिगोट्रॉफिक तलाव
बालटाल व्हॅली - अमरनाथ यात्रेच्या सुरुवातीच्या ठिकाणी सुंदर दरी
श्री शंकराचार्य मंदिर
मार्तंड सूर्य मंदिर
ममलेश्वर शिव मंदिर - पहलगाममधील एक मंदिर
तुलियन सरोवर - पहलगाममधील उत्कृष्ट पर्यटन स्थळ
थजवास बालटाल वन्यजीव अभयारण्य – जम्मू आणि काश्मीरमधील संरक्षित क्षेत्र
महामाया शक्तीपीठ उघडण्याच्या वेळा :-
व्यास पौर्णिमा ते श्रावण पौर्णिमा
महामाया मंदिराचे दैनंदिन दर्शन :-
सकाळी 6 ते संध्याकाळी 6
अमरनाथ ( महामाया ) मंदिर बंद
जून ते ऑगस्ट
अमरनाथ मंदिरात (महामाया शक्तीपीठ) पूजा
प्रथम पूजा:-
प्रथम पूजा म्हणजे "पहिली पूजा". यात्रेची घोषणा केल्याच्या दिवशी पवित्र गुहेत ही पूजा केली जाते. जम्मू आणि काश्मीर सरकारचे सदस्य तसेच श्री अमरनाथ श्राइन बोर्ड पूजेला न चुकता उपस्थित राहतात. भगवान शिवाच्या स्तुतीसाठी अनेक वैदिक मंत्र तसेच श्लोकांचा जप केला जातो, त्यानंतर भक्तांमध्ये प्रसाद वाटप केला जातो. पूजा समारंभात भूमिपूजन, नवग्रह पूजा, चारी पूजन आणि शेवटी यात्रेची सुरुवात दर्शविणारे ध्वजारोहण यांचा समावेश होतो. व्यास-पौर्णिमेच्या दिवशी (जुलै) पूजा केली जाते.
छारी मुबारक:-
या शुभ कार्यक्रमाने अमरनाथ यात्रा संपली. चारी म्हणजे भगवान शिवाची पवित्र गदा जी त्याने ब्रिंगेश ऋषींना भेट दिली होती. छरी मुबारक श्रावण पौर्णिमेच्या दिवशी मंदिरात नेला जातो , जो रक्षाबंधन म्हणूनही साजरा केला जातो. पहिल्या पूजेनंतर, चारी नंतर दशनामी आखाड्यात परत केली जाते, जिथे ती दर्शनासाठी ठेवली जाते. नागपंचमीला विशेष पूजा केली जाते. त्यानंतर ही गदा पारंपारिक मार्गाने पवित्र अमरनाथ मंदिरापर्यंत नेली जाते.
कधी जाल :-
जून ते सप्टेंबर
कसे जाल:-
अमरनाथचे महामाया शक्तीपीठ भारतातील काश्मीरमधील श्रीनगरपासून 141 किमी अंतरावर 12700 फूट उंचीवर आहे.
अमरनाथ गुहेत जाण्यासाठी 2 मार्ग आहेत -
एक मार्ग बालटाल मार्गे आहे, श्रीनगरपासून 70 किमी अंतरावर आहे, जो लहान आहे परंतु चालण्याच्या दृष्टीने धोकादायक आहे.
दुसरा मार्ग पहलगाम येथून सुरू होतो, जो चंदनवारी, शेषनाग, पंचतरणी या मार्गे जातो. बहुतांश प्रवासी याच मार्गाने जातात.
विमान सेवा:-
सर्वात जवळचा विमानतळ श्रीनगर आंतरराष्ट्रीय विमानतळ आहे जो नवी दिल्ली, मुंबई, गोवा, बंगलोर, लेह, चेन्नई, चंदीगड, जम्मू आणि अमृतसर सारख्या शहरांशी जोडलेला आहे. विमानतळ जेद्दाह शहराला एअर इंडियाच्या विमानाने जोडतो.
खाजगी ऑपरेटर श्रीनगर ते गुफा ते 6 किमी अंतरावर असलेल्या पंजतरणी पर्यंत हेलिकॉप्टर सेवा चालवतात.
रेल्वे सेवा:-
पहलगामचे जवळचे रेल्वे स्टेशन जम्मू तवी आहे , जिथून ट्रेक सुरू होतो. जम्मू हे नवी दिल्ली, मुंबई, चेन्नई, बेंगळुरू, कोलकाता, लखनौ, भोपाळ, लुधियाना, हैदराबाद आणि अलाहाबाद सारख्या भारतातील जवळजवळ सर्व प्रमुख शहरांशी चांगले जोडलेले आहे.
रस्ता सेवा:-
जम्मू आणि काश्मीर राज्य मार्ग परिवहन महामंडळ (JKSRTC) जम्मू आणि श्रीनगर ते पहलगाम आणि बैतालसाठी नियमित बस चालवते.
हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून जरूर कळवा.
share करा,like करा.. comment करा.पुन्हा भेटू आणखी एका अश्याच वेगळ्या पर्यटन स्थळाची माहिती घेऊन...धन्यवाद!!!
अस्वीकरण (disclaime
आमच्या ब्लॉगमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या काही परवानाधारक सशुल्क प्रतिमांचे श्रेय आम्ही घेत नाही, मग त्या गूगल इमेजेस, फोटोलिया आणि शटरस्टॉक यांच्याकडून घेतलेल्या असतील. जर आमच्या ब्लॉगवर कोणतीही कॉपीराइट प्रतिमा वापरली गेली असेल तर संबंधित व्यक्ती एकतर आम्हाला प्रतिमा काढून टाकण्यासाठी थेट मेल करू शकते किंवा प्रतिमाचे श्रेय कोणालाही देऊ शकता.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा