|| श्री. नंदिकेश्वरी शक्तिपीठ ||
सैंथिया ,पश्चिम बंगाल
नंदिकेश्वरी मंदिर नंदीपूर गावात स्थित आहे, आता सैंथिया शहराचा एक भाग, बीरभूम जिल्हा, पश्चिम बंगाल (कोलकाता पासून 220 किमी). सैंथिया हे शहर मयूरक्षी नदीच्या काठावर वसलेले आहे. सैंथिया हे नाव 'सैन' या बंगाली शब्दावरून आले आहे, जो इस्लामिक धर्मगुरूसाठी वापरला जातो. नंदिकेश्वरी मंदिरानंतर सैंथियाला 'नंदीपूर' म्हणूनही ओळखले जाते.
इतिहास :-
प्रजापती दक्षाची कन्या सती हिचा विवाह भगवान शंकराशी तिच्या इच्छेविरुद्ध झाला होता. दक्षाने मोठ्या यज्ञाची व्यवस्था केली पण सती आणि शिवाला आमंत्रण दिले नाही. निमंत्रित नसलेली, सती यज्ञस्थळी पोहोचली, जिथे दक्षाने सती आणि शिवाकडे दुर्लक्ष केले.
सतीला हा अपमान सहन होत नव्हता. म्हणून, देवी सतीने तिचा पिता राजा दक्ष यांनी आयोजित केलेल्या हवनाच्या अग्नीत उडी घेऊन आपला प्राण सोडला. जेव्हा भगवान शिव आपले जळलेले शरीर घेऊन विश्वाभोवती फिरत होते, तेव्हा भगवान विष्णूने त्यांना शांत करण्यासाठी सुदर्शन चक्र वापरून शरीराचे 51 भाग केले. त्या 51 भागांपैकी सतीचा 'हार' त्या ठिकाणी पडला. येथे सतीला नंदिनी आणि भगवान शिवाला नंदिकेश्वर म्हणतात.
नंदिकेश्वरी मंदिर 1320 मध्ये बांधले गेले आहे . हे एका उंच प्लॅटफॉर्मवर विसावलेले आहे आणि त्यात हिंदू मंदिरातील विविध देवी-देवतांसाठी अनेक लहान मंदिर आहेत. मुख्य मंदिराच्या दर्शनी भिंतीवर दासमहाविद्येच्या मूर्ती बसवण्यात आल्या आहेत. देवीचे नाव 'नंदी' आहे आणि भगवान शिवाला 'ईश्‍वरी' (देवता) ची पूजा केली जाते, ज्याचा अर्थ 'आध्यात्मिक बैल नंदीद्वारे पूजा केली जाते'.
नंदिकेश्वरी मंदिराची मूर्ती:-
येथील मुख्य मंदिर नंदिकेश्वरी मंदिर आहे. देवी कासवाच्या पाठीच्या (कुर्म) रूपात सिंदूर बुडवलेल्या एका मोठ्या दगडात उपस्थित असल्याचे मानले जाते. त्याला चांदीचा मुकुट आणि 3 सोनेरी डोळे आहेत.
मंदिरातील मुख्य मूर्ती एक काळ्या दगडाची आहे जी आता जवळजवळ लाल झाली आहे कारण भक्त दैवी दगडाला प्रार्थना करण्यासाठी सिंदूर वापरतात.
नंदिकेश्वरी मंदिर केले जाणारे विधी:-
रोजच्या पूजा आणि आरती व्यतिरिक्त, माता नंदिकेश्वरीला दररोज दुपारी अन्न-भोग (तांदूळ-जेवण) अर्पण केले जाते. आणि नंतर दर्शन-आरतीच्या वेळी प्रसाद वाटला जातो. बुद्ध पौर्णिमा आणि काली पूजन या शुभ सणांना सायंथियाच्या या मंदिरात विशेष पूजा आणि यज्ञ केले जातात.
सण आणि उत्सव:-
बंगाली नववर्षाचा पहिला दिवस म्हणून बैसाखी पौर्णिमा साजरी केली जाते.
काली पूजन प्रत्येक महिन्याच्या अमावास्येला केले जाते पण कार्तिक महिन्यात याला विशेष महत्व आहे.
दरवर्षी शारदीय नवरात्रीमध्ये नंदिकेश्वरीचा उत्सव साजरा केला जातो.
मंदिर वेळ:-
सकाळी 06:00 ते रात्री 10:00 पर्यंत
मंदिर परिसरातील इतर मंदिरे:-
- शिव मंदिर
- महा सरस्वती मंदिर
- महालक्ष्मी गणेश मंदिर
- विष्णू लक्ष्मी मंदिर
- राधा गोविंदा मंदिर
- भैरव नंदिकेश्वरी मंदिर
- हनुमान बजरंगबली मंदिर
येथे एक प्राचीन जुना वटवृक्ष देखील आहे आणि देवी दुर्गेच्या इच्छेने भक्त लाल रंगाचे दोरे बांधतात
इतर काही प्रसिद्ध ठिकाणे:-
- तारापीठ मंदिर, तारापीठ
- विश्वभारती अकादमी कॉलेज ऑफ इंजिनीअरिंग.
- बल्लभपूर वन्यजीव अभयारण्य
- पथ भवन, शांतिनिकेतन
- अमर कुटीरो
- शांती निकेतन
कधी जाल:-
वर्षभरात कधीही भेट देऊ शकता
कसे जाल:-
विमान सेवा:-
सर्वात जवळचे विमानतळ दुर्गापूर विमानतळ आहे, जे मंदिरापासून अंदाजे 105 किमी अंतरावर आहे.
कोलकाता विमानतळ मंदिरापासून १९३ किमी अंतरावर आहे.
रेल्वे सेवा:-
मंदिरापासून सैंथिया रेल्वे स्टेशन 1.5 किमी अंतरावर आहे.
रस्ता सेवा:-
स्थानिक बस सेवा, टॅक्सी सेवा,रिक्षा सेवा,उपलब्ध आहेत
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा