|| श्री जयदुर्गा वैद्यनाथ शक्तीपीठ ||
देवघर , झारखंड
देवघर, झारखंड येथे स्थित वैद्यनाथ धाम जेथे देवी सतीचे हृदय पडले होते, त्यामुळे या स्थानाला 'हरडपीठ' म्हणूनही ओळखले जाते. तिची शक्ती जयदुर्गा आहे आणि शिवाला वैद्यनाथ म्हणतात.
भगवान शंकराच्या बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी वैद्यनाथ धाममध्ये नववे ज्योतिर्लिंग आहे.
भारत देशातील हे एकमेव ठिकाण आहे, जिथे ज्योतिर्लिंगासह शक्तीपीठ असल्याने त्यामुळे या ठिकाणाला 'हृदयपीठ' किंवा 'कठोर पीठ' असेही म्हणतात.
बैद्यनाथ धाम हे बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे. या द्वादश ज्योतिर्लिंगाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे हे जगातील एकमेव शिवमंदिर आहे, जिथे शिव आणि शक्ती एकत्र बसतात. म्हणूनच याला शिव शक्तीपीठ असेही म्हणतात.
शिव आणि शक्ती एकत्र :-
बाबा बैद्यनाथ मंदिर हे जगातील एकमेव मंदिर आहे जिथे शिव आणि शक्ती एकत्र बसलेले आहेत. यामुळेच याला शक्तीपीठ आणि हृदय पीठ असेही म्हणतात. असे मानले जाते की या ठिकाणी शिव आणि शक्ती या दोघांचाही आशीर्वाद मिळतो. येथे प्रथम शक्तीची स्थापना झाली, त्यानंतर शिवलिंगाची स्थापना झाल्याचे पुजारी सांगतात. भगवान शंकर यांचे शिवलिंग सतीच्या वर स्थित आहे. म्हणूनच याला शिव आणि शक्तीचे मिलनस्थान म्हणूनही ओळखले जाते.
मनोकामना लिंग म्हणूनही ओळखले जाते,
येथे येणाऱ्या सर्व भाविकांच्या मनोकामना पूर्ण होतात. येथे येणाऱ्या भाविकांना शिव आणि शक्ती या दोन्हींचा आशीर्वाद मिळतो. यालाच मनोकामना लिंग असेही म्हणतात.
शिव आणि शक्ती एकत्र बसलेले हे जगातील एकमेव मंदिर असल्याचे भाविक सांगतात. म्हणूनच भक्त जेव्हा बाबा धामात येतात तेव्हा एक भांडे शिवलिंगाला आणि दुसरे पार्वती मंदिरात अर्पण करतात. येथे मागितलेल्या सर्व मनोकामना पूर्ण होतात असे भक्त सांगतात
मंदिर वेळ:-
सकाळी 06:00 ते रात्री 09:00 पर्यंत
मंदिरातील प्रमुख उत्सव:-
दरवर्षी श्रावणी महिन्यात देवघरात श्रावणी जत्रेचे आयोजन केले जाते. श्रावणी मेळ्यात सहभागी होण्यासाठी भाविक मोठया संख्येने भेट देतात. प्रत्येक भक्ताला शक्ती आणि शिव दोघांचाही आशीर्वाद मिळावा अशी इच्छा असते. येथे येणारे भाविक शिव आणि शक्तीची पूजा करतात. शक्तीपीठ असल्याने महिला प्रसाद म्हणून येथून सिंदूर नक्कीच विकत घेतात.
आख्यायिका :-
बैद्यनाथ आणि जयदुर्गा या दोन्ही मंदिरांचे डोके लाल धाग्याने जोडलेले आहेत आणि असे मानले जाते की जर विवाहित जोडप्याने हे दोन्ही डोके रेशमाने बांधले तर त्यांना सुखी वैवाहिक जीवनाचा आशीर्वाद मिळेल.
वास्तुकला आणि शिल्पकला:-
खडकाळ मचाणावर दुर्गा देवी आणि पार्वतीच्या मूर्ती आहेत. लोक त्यावर चढतात आणि देवतांना फुले व दूध अर्पण करतात. हे एक 72 फूट उंच मंदिर आहे ज्यामध्ये साध्या आणि पांढर्या ऐतिहासिक वास्तुकला आहे. मंदिराभोवती इतरही अनेक मंदिरे आहेत.
येथे देवीची दोन रूपात पूजा केली जाते. पहिली त्रिपुरा सुंदरी / त्रिपुरा भैरवी आणि दुसरी चिन्नमस्ता. त्रिपुरा सुंदरीची गणेशासोबत ऋषी म्हणून पूजा केली जाते आणि रावणसुरासह चिन्नमस्ता ऋषी म्हणून पूजली जाते.
मंदीरात साजरे केले जाणारे महत्वाचे उत्सव:-
- श्रावणी मेळा
- अश्वयुजा नवरात्री
- महा शिवरात्री
बैद्यनाथ जयदुर्गा मंदिराजवळील इतर मंदिरे:-
- बाबा बासुकीनाथ धाम
- त्रिकुटा पर्वत
- नौलखा मंदिर
- बैजू मंदिर
- नंदन पहार, देवघरी
- तपोवन लेणी आणि टेकड्या
कधी जाल:-
नवरात्री उत्सव,श्रावण महिना.महत्वाचे शक्तीपीठ असल्याने वर्ष भरात कधी ही भेट देऊ शकता
कसे जाल:-
विमान सेवा:-
सर्वात जवळचे विमानतळ सिमरा (देवघर) विमानतळ आहे आणि ते मंदिरापासून सुमारे 8 किमी अंतरावर आहे.
रेल्वे सेवा:-
देवघर जंक्शन हे सर्वात जवळचे रेल्वे स्टेशन आहे आणि ते मंदिरापासून सुमारे 3 किमी अंतरावर आहे.
रस्ता सेवा :-
झारखंड हे देशाच्या इतर भागांशी रस्त्याने सहज जोडलेले आहे.
हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून जरूर कळवा.
share करा,like करा.. comment करा.पुन्हा भेटू आणखी एका अश्याच वेगळ्या पर्यटन स्थळाची माहिती घेऊन...धन्यवाद!!!!!.
अस्वीकरण (Disclaimer ):
आमच्या ब्लॉगमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या काही परवानाधारक सशुल्क प्रतिमांचे श्रेय आम्ही घेत नाही, मग त्या गूगल इमेजेस, फोटोलिया आणि शटरस्टॉक यांच्याकडून घेतलेल्या असतील. जर आमच्या ब्लॉगवर कोणतीही कॉपीराइट प्रतिमा वापरली गेली असेल तर संबंधित व्यक्ती एकतर आम्हाला प्रतिमा काढून टाकण्यासाठी थेट मेल करू शकते किंवा प्रतिमाचे श्रेय कोणालाही देऊ शकते
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा