||श्री गोदावरी तीर /सर्वशैल शक्तीपीठ||
राजमुंद्री आंध्र प्रदेश.
हे मंदिर मातेच्या ५१ शक्तीपीठांपैकी एक आहे. या मंदिरात शक्तीची देवी विश्वेश्वरी आणि राकिणी म्हणून पूजा केली जाते आणि भैरवाची पूजा वत्सनाभ आणि दंडपाणी म्हणून केली जाते. पुराणानुसार सतीच्या शरीराचे तुकडे, वस्त्रे किंवा दागिने जिथे जिथे पडले तिथे तिथे शक्तीपीठे अस्तित्वात आली. त्यांना सर्वात पवित्र तीर्थस्थान म्हणतात. ही तीर्थक्षेत्रे संपूर्ण भारतीय उपखंडात पसरलेली आहेत.
गोदावरी तीर शक्तीपीठ हे भारतातील आंध्र प्रदेशातील राजमुंद्रीजवळ गोदावरी नदीच्या काठी कोटिलिंगेश्वर मंदिरात आहे. आणि त्याला सर्वशैल असेही म्हणतात. हे प्रसिद्ध शक्तीपीठ आहे. जिथे माता सतीचा डावा गाल पडला असे म्हणतात. आणि या धार्मिक ठिकाणी पूजल्या जाणार्‍या मूर्ती म्हणजे विश्वेश्वरी (विश्वेशी) किंवा रकिनी किंवा विश्वमातुका (संपूर्ण जगाची माता) आणि वत्सनाभ किंवा दंडपाणी स्वरूपात भगवान शिव.
इतिहास:-
गोदावरीची मुख्य कथा शक्तीपीठांच्या निर्मितीशी संबंधित आहे. प्रजापती दक्षाची कन्या सती हिचा विवाह भगवान शंकराशी त्यांच्या इच्छेविरुद्ध झाला. दक्षाने मोठा यज्ञ केला पण सती आणि शिवाला आमंत्रण दिले नाही. निमंत्रित नसलेली, सती यज्ञस्थळी पोहोचली, जिथे दक्षाने सती आणि शिवाकडे दुर्लक्ष केले.
सतीला हा अपमान सहन झाला नाही. म्हणून, देवी सतीने तिचे वडील राजा दक्ष यांनी आयोजित केलेल्या हवनाच्या अग्नीत उडी घेऊन आपला जीव दिला. जेव्हा भगवान शिव आपले जळलेले शरीर घेऊन ब्रह्मांडभोवती तांडव करत होते, तेव्हा भगवान विष्णूने त्यांना शांत करण्यासाठी आपल्या सुदर्शन चक्राचा वापर करून शरीराचे 51 भाग केले. त्या ५१ अंगांपैकी सतीचा ‘डावा गाल’ याच ठिकाणी पडला होता.
पौराणिक इतिहास:-
त्र्यंबकेश्वर येथील ब्रह्मगिरी पर्वतावर गौतम ऋषी आपल्या पत्नी अहल्येसोबत वास्तव्यास होते, असा एक पौराणिक संदर्भ आहे. गौतम ऋषी, जेव्हा एका गायीला मागे हाकलण्याचा प्रयत्न करत होते, ज्याने त्यांच्या धान्य कोठारातील सर्व तांदूळ खाल्ले. दुर्भ ऋषी गवत घेऊन गाईच्या मागे जात असताना गाय मेली. ऋषींनी भगवान शंकराचे ध्यान केले आणि त्यांना गोहत्यापासून मुक्ती मिळवायची होती. (गाय मारण्याची कृती). त्याने भगवान शिवाला आपल्या आश्रमाला शुद्ध करण्यासाठी गंगा आणण्याची इच्छा केली. भगवान शिव ऋषी गौतमांच्या उपासनेने संतुष्ट झाले आणि त्र्यंबकच्या रूपात प्रकट झाले आणि गंगा नदी त्र्यंबकेश्वरला आणली. नदीला गौतमी असेही म्हणतात, कारण ती ऋषी गौतम यांनी खाली आणली होती. गौतम ऋषींना "गोहत्या" च्या पापांपासून मुक्त करण्यासाठी नदी आणली गेली म्हणून या नदीला गोदावरी हे नाव पडले.
मंदिर इतिहास:-
गोदावरी तीर शक्तीपीठ हे प्राचीन मंदिरांपैकी एक आहे आणि मंदिराची वास्तुकला भव्य आणि आश्चर्यकारक आहे. मंदिराचे गोपुरम उंचीवर बांधलेले असल्याने मंदिर खूप मोठे दिसते. मंदिरात सर्व देवतांच्या मूर्ती बसवलेल्या आहेत. हे मंदिर गोदावरी नदीच्या काठावर वसलेले आहे जी गंगेनंतर भारतातील दुसरी सर्वात लांब नदी आहे.
हे मंदिर केव्हा आणि कोणी बांधले याबद्दल विशेष माहिती नाही. येथे सती मातेचा डावा गाल पडला असे पुराण आणि वेदांमध्येही सांगितले आणि लिहिले आहे. आणि या स्थानाला महत्व देण्यासाठी आणि माता सतीला शुभेच्छा देण्यासाठी हे गोदावरी तीर शक्तीपीठ मंदिर बांधले गेले.
या मंदिरात भाविक पुढील गोष्टी पूर्ण करण्यासाठी येतात.
- संतती होण्यासाठी धार्मिक विधी
- विवाह होण्यासाठी धार्मिक विधी
महत्वाचे उत्सव:-
दर बारा वर्षांनी गोदावरी नदीच्या काठी 'पुष्करम मेळा' भरतो. भारतातील सर्व राज्यांतून लाखो लोक आपल्या पापमुक्तीसाठी गोदावरी नदीत स्नान करण्यासाठी येतात.
गोदावरी तीर शक्तीपीठात सर्व सण साजरे केले जातात, विशेषत: शिवरात्री, दुर्गापूजा आणि नवरात्रोत्सवात विशेष पूजा आयोजित केली जाते. उत्सवादरम्यान मंदिर फुलांनी आणि दिव्यांनी सजवले जाते. मंदिरातील आध्यात्मिक वातावरण भक्तांच्या हृदयाला आणि मनाला शांती प्रदान करते.
- नवरात्री
- शिवरात्री
- पुष्करम जत्रा
- दुर्गा पूजा
मंदिर वेळः
सकाळी 06:00 वाजता आणि संध्याकाळी 7:30 वाजता बंद.
गोदावरी तीर शक्तीपीठा जवळील इतर काही प्रसिद्ध पाहण्यासारखी ठिकाणे :-
- इस्कॉन राजमुंद्री, श्री राधा गोपीनाथ दशावतार मंदिर
- गौतमी घाट
- गोदावरी नदी
- कॉटन म्युझियम, राजमुंद्री
- कंबलाचेरुवू पार्क
- श्री कंदुकुरी वीरसालिंगम पंतुलु हाऊस
- गांधी पार्क, राजमुंद्री
- श्री उमाकोटीलिंगेश्वर स्वामी
- श्री सीताराम स्वामी मंदिर
- पुष्कर व्हॅली
- रल्लाबंदी सुब्बा राव पुरातत्व संग्रहालय
पत्ता:-
कोटिलिंगाला वेधी, सीथामपेट, राजमुंद्री, आंध्र प्रदेश 533104
कसे जाल:-
विमान सेवा:-
सर्वात जवळचे विमानतळ हे राजमुंद्री विमानतळ आहे, जे मंदिरापासून सुमारे 12 किमी अंतरावर आहे.
रेल्वे सेवा : -
राजमुंद्री रेल्वे स्टेशन हे जवळचे रेल्वे स्टेशन आहे. मंदिरापर्यंत जाण्यासाठी रेल्वे स्टेशनपासून टॅक्सी आणि बस सहज उपलब्ध आहेत.
रस्ता सेवा:-
राजमुंद्री हे अन्नावरम, विशाखापट्टणम, हैदराबाद, विजयवाडा, चेन्नई, बंगलोर, ग्वाल्हेर, कोलकाता, जबलपूर इत्यादी सर्व प्रमुख शहरांशी बसने जोडलेले आहे.
हा लेख कसा वाटला ते कमेंट करून जरूर कळवा.
share करा,like करा.. comment करा.पुन्हा भेटू आणखी एका अश्याच वेगळ्या पर्यटन स्थळाची माहिती घेऊन...धन्यवाद!!!!!.
अस्वीकरण (Disclaimer ):
आमच्या ब्लॉगमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या काही परवानाधारक सशुल्क प्रतिमांचे श्रेय आम्ही घेत नाही, मग त्या गूगल इमेजेस, फोटोलिया आणि शटरस्टॉक यांच्याकडून घेतलेल्या असतील. जर आमच्या ब्लॉगवर कोणतीही कॉपीराइट प्रतिमा वापरली गेली असेल तर संबंधित व्यक्ती एकतर आम्हाला प्रतिमा काढून टाकण्यासाठी थेट मेल करू शकते किंवा प्रतिमाचे श्रेय कोणालाही देऊ शकते.
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा